خدا کند انگورها برسند: شعری به بلندای حقوق بشر و انسانیت

شعر «خدا کند انگورها برسند» اثر الیاس علوی با زبان استعاری و شاعرانه، آرزوی جهانی پر از آزادی، عدالت و کرامت انسانی را بیان می‌کند. در ادامه متن کامل شعر و تحلیل حقوق بشری آن آمده است.

متن کامل شعر:

خدا کند انگورها برسند
جهان مست شود
تلوتلو بخورند خیابان‌ها
به شانه‌ی هم بزنند
رئیس‌جمهورها و گداها
مرزها مست شوند
و محمد علی بعد از 17 سال مادرش را ببیند
و آمنه بعد از 17 سال، چین‌های پیشانی کودکِ خود را لمس کند.

خدا کند انگورها برسند
آمو زیباترین پسرانش را بالا بیاورد
هندوکش دخترانش را آزاد کند.
برای لحظه‌ای
تفنگ‌ها یادشان برود دریدن را
کاردها یادشان برود بریدن را
قلم‌ها «آتش» را
«آتش‌بس» بنویسند.

خدا کند کوه‌ها به هم برسند
دریا چنگ بزند به آسمان،
ماهش را بدزدد
به میخانه شوند پلنگ‌ها با آهوها.

خدا کند مستی به اشیاء سرایت کند
پنجره‌ها
دیوارها را بشکنند
و
تو
همچنانکه یارت را تنگ می‌بوسی
مرا نیز به یاد بیاوری.
محبوب من!
محبوب دور افتاده‌ی من!
با من بزن پیاله‌ای دیگر
به سلامتی باغ‌های سرشارِ معلق انگور

تفسیر و تحلیل حقوق بشری:

شعر «خدا کند انگورها برسند» نه تنها یک قطعه ادبی زیباست، بلکه آینه‌ای از آرزوهای بنیادین انسانی و حقوق بشر است. شاعر با زبانی استعاری و تصویری، جهانی را تصویر می‌کند که در آن مرزها، جنگ‌ها و محدودیت‌ها جای خود را به همدلی، محبت و آزادی می‌دهند. هر بیت شعر، شعاعی از امید برای تحقق حقوق بشر است و خواننده را به تفکر درباره‌ی ارزش‌های انسانی و جهانی دعوت می‌کند. مصرع آغازین «خدا کند انگورها برسند» نماد شادی، آزادی و سرزندگی است. انگورها که به شراب تبدیل می‌شوند، استعاره‌ای از لحظاتی است که مردم می‌توانند بدون ترس و محدودیت، زندگی و شادی را تجربه کنند. تصاویر شاعرانه مانند «رئیس‌جمهورها و گداها به شانه‌ی هم بزنند» یا «پلنگ‌ها با آهوها در میخانه شوند» نشان‌دهنده‌ی آرزوی جامعه‌ای بدون تبعیض، خشونت و با همبستگی اجتماعی است. الیاس علوی همچنین به محدودیت‌ها و دردهای انسانی اشاره می‌کند، مانند «محمد علی بعد از 17 سال مادرش را ببیند» و «آمنه بعد از 17 سال چین‌های پیشانی کودک خود را لمس کند»، که منعکس‌کننده‌ی فقدان حقوق طبیعی انسان‌ها در شرایط خشونت و تبعیض است. ابعاد جهانی شعر نیز با اشاره به «آمو زیباترین پسرانش را بالا بیاورد» یا «هندوکش دخترانش را آزاد کند» نشان می‌دهد که حقوق بشر مرز نمی‌شناسد و آرزوی آزادی و عدالت، در همه جای جهان یکسان است. این شعر نمونه‌ای از قدرت ادبیات در بیان مفاهیم حقوق بشری است؛ ادبیات با زبان تصویر و استعاره، محدودیت‌ها و خشونت‌های اجتماعی را نقد می‌کند و همزمان امید و آرزوی تغییر را در دل خواننده زنده نگه می‌دارد. «خدا کند انگورها برسند» یادآوری می‌کند که حقوق بشر و کرامت انسانی، نیاز طبیعی و غیرقابل چشم‌پوشی انسان‌ها هستند و تحقق آن‌ها، شرط لازم برای یک جهان عادلانه و آزاد است.

نویسنده: حمید رضاپور